Linuxda desktop environment nima?

Bogibek Matyaqubov
3 min readDec 22, 2021

Linux dunyosiga sayohatimni davom ettirar ekansiz, men uning Windows va macOS ga nisbatan eng aniq afzalliklaridan biri yangi boshlanuvchilar uchun eng chalkash to’siqlardan biri bo’lishi mumkinligini angladim. Bu tanlov haddan tashqari ko’p bo’lishi. Aytaylik, siz Ubuntu-dan foydalanishni maqsad qilgansiz. Bu xavfsiz qaror, lekin Ubuntuning sakkizta rasmiy “lazzatlari” mavjud bo’lib, ularning ko’rinishi va o’zini tutishi boshqacha. Ko’pincha, bu har bir tarqatish qaysi ish stoli muhitidan foydalanishiga bog’liq.

Tasavvur qiling-a, Windows 10 da tanlash uchun yetti xil versiya mavjudmidi. Biroq, bu versiyalar professional yoki uy foydalanuvchilari uchun moslashtirilgan o’rniga, ular sizning shaxsiy kompyuteringiz uskunasining yoshiga va ish stolida foydalanishni afzal ko’rgan “ko’rish va his qilish” ga mos ravishda moslashtirilgan.

Sizda eski Pentium protsessoringiz bormi va eskirgan kompyuteringizni jonlantiradigan narsani xohlaysizmi? Buning uchun ish stoli muhiti mavjud.

Sizda zamonaviy shaxsiy kompyuteringiz bormi va ish stolingizni cheksiz ravishda sozlash va sozlashni yaxshi ko’rasizmi? Buning uchun ham bittasi bor.

Siz macOSning minimalizmi va xatti-harakatlarini afzal ko’rasizmi? Buning uchun ish stoli muhiti mavjud!

Sizga masofadan Windows yoki MacOS ni eslatmaydigan narsani xohlaysizmi? Javobni taxmin qildingiz . . .

4ta xar xil ish stoli

Linux dunyosida eng ko’p ishlatiladigan atamalardan biri bu Desktop Environment (Ish stoli muhiti). Agar siz Linuxda yangi bo’lsangiz, ushbu tez-tez ishlatiladigan atamani tushunishingiz kerak.

Ish stoli muhiti nima ekanligini aniq tushunishdan oldin, keling, har qanday operatsion tizimning yadrosini chuqurroq o’rganamiz. Windows 10, Linux va macOS da yadro deb ataladigan narsa bor. Yadro — bu sizning uskunangizni bevosita boshqaradigan narsa va u dasturiy ta’minot bo’lagidan berilgan buyruqlarni sizning apparatingiz tushunadigan va harakat qiladigan narsaga aylantiradi. Shuningdek, u siz foydalanadigan dasturiy ta’minotning turli qismlari uchun ushbu apparat resurslarini (masalan, xotirani boshqarish) oqilona boshqaradi.

Demak, yadro operatsion tizimingizning dvigateli, miyasi. Qaysidir ma’noda, bu operatsion tizim. U sizning dasturiy ta’minotingiz va uskunangiz o’rtasida tarjimon va vositachi vazifasini bajaradi, ammo bu yangi boshlanuvchilar uchun juda ko’p tashvishlantirmasligi kerak. Bizning barcha harakatlarimiz ish stoli muhiti bo’lgan grafik foydalanuvchi interfeysi bilan amalga oshiriladi. Sizning fayl menejeringiz, oynalaringiz, kirish ekranlari, turli menyular, sichqoncha ko’rsatkichi va shu kabi narsalar. Va u grafik foydalanuvchi interfeysi (GUI) deb ataladi.

Tanlov erkinligi

Windows va macOS-dagi yagona ish stoli menejerlari operatsion tizimning o’zi bilan uzviy bog’liqdir. Siz uni oddiygina oʻchirib tashlab, oʻzingizning afzalliklaringizga mos keladigan, oʻzini qanday tutadigan, qandaydir koʻrinishga ega boʻlgan yoki eski uskunada yaxshiroq ishlaydigan boshqasini oʻrnatib boʻlmaydi.

Linux uchun kamida oʻnlab rasman qoʻllab-quvvatlanadigan ish stoli muhitlari mavjud va agar sizga ulardan birontasi yoqmasa, aralashtirish va moslashtirish orqali oʻzingizni yaratishingiz mumkin, garchi bu biroz texnik tajribani talab qiladi (bu mening oʻrganishim kerak boʻlgan narsalar roʻyxatida) . Mavjud variantlar har xil va har qanday odamni qondirish uchun etarlicha moslashuvchan.

Eng qiziq tomoni shundaki, siz bir nechta ish stoli muhitini osongina oʻrnatishingiz va tizimga kirganingizda ulardan birini tanlashingiz mumkin. Ular oʻzlari bilan kelgan Linux distributiviga bog’liq bo’lmaydi.

Keling, siz eng mashhur Linux distributivlaridan biri bo’lgan Ubuntu-ni o’rnatmoqchisiz. Ubuntu jozibali ko’rinishga ega va Windows yoki macOS bilan to’g’ridan-to’g’ri solishtirish qiyin bo’lgan intuitiv ish jarayoniga ega Gnome Desktop Environment bilan birga keladi. Bu sodda, ammo chiroyli bo’lib, sizga kerak bo’lguningizcha derazalar va menyularni yo’lingizdan uzoqlashtiradi. Gnome (Ubuntu orqali) mening zamonaviy Linux ish stoli bilan birinchi tajribam bo’ldi va bu, albatta, ishlarni bajarishni osonlashtiradi va tartibsizlikni minimal darajada kamaytiradi.

Ammo Ubuntu turli xil lazzatlarga ega, ularning har biri o’ziga xos ish stoli muhitiga ega. Kubuntu silliq, yorqin va juda moslashtirilgan KDE plazmasidan foydalanadi. Bundan tashqari, Windows-dan kelgan bir oz ko’proq tanish tuyuladi. Xubuntu esa Xfce ish stoli muhitidan foydalanadi. Xfce engil, ammo baribir juda mustahkam va u ancha eski kompyuterlarga yangi hayot kiritish uchun juda mos keladi. U 1 Gb tezkor xotira va 700 MGts chastotali protsessorda ishlashi mumkin.

Ko’pgina Linux distributivlari tanlash uchun bir nechta turli xil ish stoli muhitlarini o’z ichiga olgan variantlar bilan birga keladi. Shunday qilib, masalan, Ubuntu yoki Mint-ni ko’rayotgan bo’lsangiz, sizning o’zingizga nima mos kelishini bilish uchun mavjud versiyalarni biroz chuqurroq o’rganing. Va agar siz qanday ish stoli muhitlari ko’rishingizni bilmasangiz, shunchaki googling qiling.

Bu aysbergning bir uchi. Ushbu maqola bilan mening maqsadim ish stoli muhiti nima ekanligini asosiy ma’noda tushuntirish va Linux dunyosida tanlov boyligi mavjudligini ko’rsatish edi.

--

--